Το Ανάκτορο της Μνήμης

του Herbie Brennan

- Η εσωτερική σημασία της μνήμης
- Ο Σιμωνίδης και η τραγική κατάληξη του συμποσίου
- Η δημιουργία του τόπου (locus)
- Δοκιμάζοντας την μνήμη σας και βελτιώνοντάς την
  
Μία απο τις παλαιότερες εφαρμογές της μορφοποιημένης σκέψης στον εσωτερισμό, είναι η δημιουργία του Αναγεννησιακού Ανακτόρου της Μνήμης. Αυτή η κατασκευή, παρότι φτιαγμένη στο σύνολό της απο νοητική ύλη, βοήθησε καθοριστικά γενιές ανθρώπων που πίστευαν οτι μόνο ένα λάθος στα κεφαλαιώδους σημασίας τελετουργικά τους, αρκούσε για να απαχθούν απο τους... "κακοδαίμονες".
     
Αυτοί οι άνδρες (και οι ελάχιστες γυναίκες, μιλώντας για τις αρχές του  15ου Αιώνα) χρειάζονταν ισχυρή μνήμη, και το "Ανάκτορο της Μνήμης" τους την παρείχε. Μπορεί να αποφέρει τα ίδια οφέλη και σήμερα, με τη διαφορά οτι πιο πρόσφατες χρήσεις του δεικνύουν οτι μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης και ως δυνητικά ισχυρό εργαλείο αυτοανάπτυξης και πνευματικής ανέλιξης. 
    
Τα θεμέλια του Ανακτόρου της Μνήμης είναι κατά πολύ παλαιότερα της Αναγέννησης. Η τεχνική στην οποία βασίζεται η κατασκευή του φαίνεται να επινοήθηκε απο τον λυρικό ποιητή Σιμωνίδη {(τον Κείο)}, τον 6ο αιώνα π.Χ. Ο Σιμωνίδης διδάχθηκε μουσική και ποίηση στην Κέα του Αιγαίου, νησί απο το οποίο έφυγε νέος για να ζήσει στην Αθήνα. Διάσημος για επιγράμματα όπως "Η ζωγραφική είναι σιωπηρή ποίηση και η ποίηση είναι ομιλούσα ζωγραφική", ήταν συχνός καλεσμένος των αριστοκρατών με το όνομά του να συνδέεται με τους άρχοντες των Αθηνών, καθώς και της Κραννώνας και της Λάρισας της Θεσσαλίας.
 
Κάποτε τον κάλεσαν σε ένα επινίκιο συμπόσιο, το οποίο κατέληξε τραγωδία όταν το πάτωμα της μεγάλης αίθουσας κατέρρευσε, βυθίζοντας στον θάνατο τους καλεσμένους που ξαφνικά γκρεμίστηκαν στην υπόγεια αίθουσα.
   
Ο Σιμωνίδης είχε αποφύγει την τραγωδία απο παρέμβαση της Tύχης - τον κάλεσαν να βγει έξω λίγο πριν αυτό συμβεί. Όταν επέστρεψε, έγινε μάρτυρας μιας σκηνής τρόμου, όπου πρωταγωνιστούσαν εκατοντάδες νεκροί, τόσο παραμορφωμένοι που είχαν γίνει αγνώριστοι. Ζητήθηκε απο τον Σιμωνίδη να βοηθήσει στην αναγνώριση των πτωμάτων. Αρχικά του φαινόταν αδύνατον να ανταποκριθεί, στην πορεία όμως είδε πως μπορούσε να θυμηθεί τα ονόματα των καλεσμένων, οραματιζόμενος πού κάθονταν.
   
Η εμπειρία αυτή, τον έκανε να σκέπτεται. Άρχισε λοιπόν να διερωτάται, εάν θα μπορούσε να μετατρέψει την ανακάλυψή του, σε ένα πλήρες, όλων των επιπέδων (full-scale), σύστημα μνήμης. Η βασική του ιδέα ήταν, οτι εάν θα οραματιζόταν λεπτομερώς έναν χώρο, όπως είχε πετύχει με την αίθουσα του συμποσίου, ίσως μπορούσε να θυμηθεί και την εικόνα απο τα αντικείμενα που είχε τοποθετήσει, ακριβώς όπως είχε θυμηθεί τους καλεσμένους {(που είχαν "τοποθετηθεί" στην αίθουσα)}. Ξεκίνησε λοιπόν να πειραματίζεται. Αρχικά για την διευκόλυνσή του έφερνε στο μυαλό του μέρη μέσα στο δικό του σπίτι, όπου τοποθετούσε αντικείμενα σε νοητικές εκδοχές των ντουλαπιών ή των τραπεζιών του. Σε δεύτερη φάση, όταν ήθελε να θυμηθεί, έφερνε στον νου του την συγκεκριμένη (νοητική) τοποθεσία και εξέταζε το τι έβρισκε εκεί.
  
Μετά απο δοκιμές και λάθη, "ανακάλυψε" οτι αυτή η μέθοδος έχει αποτέλεσμα. Διαπίστωσε οτι όντως μπορούσε να θυμάται καλύτερα. Ξεκινώντας απο τον οραματισμό λίγων μόνο δοχείων, πέρασε στον οραματισμό ολόκληρων τοποθεσιών, αρχίζοντας φυσικά απο το δικό του σπίτι, και σύντομα προχωρώντας και σε άλλα γνωστά του κτίρια. Τελικά μοιράστηκε την ανακάλυψή του με μερικούς συναδέλφους του, οι οποίοι την βρήκαν ομοίως αποτελεσματική. Η τεχνική του Σιμωνίδη του Κείου δεν άργησε να κατακτήσει την διανοητική ελίτ της αρχαίας Ελλάδας. Βέβαια δεν την χρησιμοποιούσαν όλοι πρακτικά και με ανώτερες επιτεύξεις, αλλά πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι γνώριζαν την θεωρία της.
   
Απο την Ελλάδα η μέθοδος αυτή πέρασε και διαδόθηκε στην Ρώμη, όπου έγινε δημοφιλής στους ρήτορες που είδαν οτι όταν οραματίζονταν τα κύρια σημεία του λόγου τους (που συμβόλιζαν με ορισμένα αντικείμενα) σε φανταστικές τοποθεσίες, μπορούσαν να κινηθούν απο το ένα στο άλλο {(και την αντίστοιχη τοποθεσία)}, κάτι που αποτελούσε ανεκτίμητο βοήθημα στις αγορεύσεις τους.
Η πρακτική αυτή έτυχε τέτοιας διάδοσης, που δημιούργησε την συνήθεια -ούσα ακόμη παρούσα στους λόγους ουκ ολίγων δημοσίων αγορητών- να ξεκινούν τις προτάσεις ή τις παραγράφους τους λέγοντας "στο πρώτο μέρος" και "στο δεύτερο μέρος". Κατά την ρωμαϊκή Περίοδο, τα μέρη αυτά ήταν... επισκέψιμα, αν και φανταστικοί τόποι.
   
Μετά την πτώση της Ρώμης και τον ερχομό των Αιώνων του Σκότους {(εννοεί το Βυζάντιο, τον Μεσαίωνα και τους barbarians που "βασιλεύουν" μέχρι σήμερα)}, πολλή απο τη γνώση της κλασικής Εποχής χάθηκε {(σώπα!!!)}. Η τεχνική του Σιμωνίδη όμως, φαίνεται οτι απλώς πέρασε υπογείως, διατηρούμενη απο εσωτεριστές {(και πολιτικούς)}, οι οποίοι εξετίμησαν την σημασία της και την πρακτική της αξία.
    
Είτε ο Σιμωνίδης ήταν εσωτεριστής είτε όχι, εν γνώσει του ή μη ασχολήθηκε με μια εφαρμογή στο Αστρικό. Το πεδίο αυτό, ανακλά το φυσικό. Παρόλο που οποιαδήποτε όψη του φυσικού απαιτεί μία "ιδέα" για να εκδηλωθεί {(Πλάτωνας)}, η ιδέα καθαυτή απαιτεί υλοποίηση σε φυσικό επίπεδο προκειμένου να σταθεροποιηθεί {(και να ενισχυθεί, αποκτώντας ισχυρή δομή)}. Αυτό δημιουργεί κάτι, που δείχνει να είναι κύκλος πληροφοριών.
   
Ό,τιδήποτε υπάρχει στο φυσικό επίπεδο, έχει το αστρικό αντίστοιχό του. Όσο περισσότερο καιρό υπάρχει το φυσικό αντικείμενο, τόσο πιο σταθερό είναι το αστρικό του αρχέτυπο, το οποίο αποτελεί την μήτρα του.
   
Τα παραπάνω σημαίνουν οτι, χρησιμοποιώντας μια εικόνα του δικού του σπιτιού, ο Σιμωνίδης επέλεξε κάτι το οποίο είχε ήδη την ανάκλασή του στο αστρικό, και κατά συνέπεια ήταν πολύ εύκολο να το οραματιστεί (μπορείτε να δοκιμάσετε συγκρίνοντας την ευκολία με την οποία μπορείτε να οραματιστείτε την Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζα -που υπάρχει για πάνω απο 4χιλιάδες χρόνια-, με τα προβλήματα που θα αντιμετωπίζατε προσπαθώντας, ας υποθέσουμε, να οραματιστείτε το Empire State Building, που χτίστηκε το 1931).  
   
Σε κάποιες περιπτώσεις, τα "αντικείμενα" που τοποθέτησε ο Σιμωνίδης στο locus (τόπο) -όπως κατέληξε να αποκαλείται το νοητικό αυτό σπίτι- είχαν τα αντίστοιχά τους επίσης και στο φυσικό επίπεδο, κάτι που τους πρόσδιδε ακόμη μία αστρική σταθερότητα. Ως εκ τούτου, κάθε άλλο παρά "παραδοξότητα" αποτελεί, το οτι μπορούσε να τα θυμάται εύκολα. Είχαν την ύπαρξή τους και σε ένα άλλο επίπεδο (στην ύλη).
   
Μπορείτε να ξεκινήσετε τα δικά σας πειράματα πάνω στην τεχνική αυτή, ακριβώς όπως και ο Σιμωνίδης, χρησιμοποιώντας το σπίτι σας, προβάλλοντάς το στο αστρικό. Επεκτείνοντας τις θεμελιώδεις τεχνικές για την δημιουργία αστρικών παραστάσεων, προσπαθήστε να το δείτε όσο πιο ευκρινώς γίνεται, με το μάτι του μυαλού σας.
   
Οραματιστείτε οτι στέκεστε έξω απο την είσοδο, έπειτα φανταστείτε οτι μπαίνετε μέσα και επισκέπτεστε κάθε δωμάτιο με μία καθορισμένη απο εσάς σειρά. Επαναλάβετε την διαδικασία αρκετές φορές, προσέχοντας να ακολουθείτε την ίδια σειρά, μέχρι να εξοικειωθείτε με την τεχνική.
Μετά απο καιρό δοκιμάστε το ακόλουθο πρακτικό πείραμα: αντιγράψτε την παρακάτω λίστα. Συγκεντρωθείτε στον οραματισμό των αντικειμένων καθώς το κάνετε.
  
Γάτα
Πόρτα
Λάμπα
Τριαντάφυλλο
Μπουκάλι
Τραπέζι
Λιοντάρι
Άστρο
Άγαλμα Βούδα
Δέμα
Τηλέφωνο
Βαλίτσα
Γυαλιά
Λάμπα δαπέδου
Ζακέτα
Τηγανητό αυγό
Δέντρο
Κουδουνίστρα
Βιβλίο
Μαξιλάρι
Παράθυρο
Τηλεόραση
Ημισέληνος
Κότσυφας
Ιστιοφόρο
Εφημερίδα
Κατσαρόλα
Σκούπα
Μπάλα θαλάσσης
Πιάτο
Καθρέφτης
Τσάντα
Καρέκλα
Σέικερ για κοκτέιλ
Φωλιά πουλιών
Laptop
Τραπουλόχαρτα
Συνδετήρας
Πινέλο
Πλατύγυρο καπέλο
Παντελόνι

Η λίστα είναι εκτενής, περισσότερων απο 40 αντικειμένων. Αφού την αντιγράψετε σε χαρτί, με πρόθεση και κάνοντας προσπάθεια απομνημόνευσης, θα πρέπει να την κρύψετε, και να προσπαθήσετε να την μεταφέρετε σε ένα άλλο χαρτί, καταγράφοντας όσο το δυνατόν περισσότερα αντικείμενα θυμάστε. Προσπαθήστε επίσης, να θυμηθείτε την σειρά με την οποία εμφανίζονται στην αρχική λίστα.
   
Όταν τελειώσετε, μην απογοητευτείτε απο τα κενά, γιατι όσο αδύναμη και αν είναι η φυσική σας μνήμη, θα δείτε βελτίωση με την χρήση των σκεπτομορφών.
   
Πειραματιστείτε εκ νέου, όμως αυτή τη φορά όχι με απλή συγκέντρωση, αλλά και με οραματισμό του τόπου σας, του σπιτιού σας, οραματιζόμενοι τον εαυτό σας να μπαίνει μέσα όπως είπαμε πιο πάνω, τώρα όμως και τοποθετώντας τα διάφορα αντικείμενα της λίστας μέσα στο σπίτι, ενώ προχωρά.
    
Το πιθανότερο είναι να μην έχετε 41 δωμάτια, έτσι δεν μπορείτε να τοποθετήσετε απο 1 αντικείμενο στο καθένα. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι, να αφήσετε μερικά αντικείμενα σε κάθε δωμάτιο - ένα πίσω απο την πόρτα, ένα δίπλα στο παράθυρο, ένα στο πάτωμα στη μέση του δωματίου, ένα πάνω στο τραπέζι, ένα μέσα σε ένα ντουλάπι, ένα πάνω στο τζάκι, κ.ο.κ. Εάν και αυτήν την φορά ακολουθήσετε μία καθορισμένη σειρά στην τοποθέτηση των αντικειμένων, θα μπορέσετε να τα ανακαλέσετε με την σειρά της λίστας.
   
Δεν είναι απαραίτητο να προσπαθείτε να θυμηθείτε το κάθε αντικείμενο καθώς το τοποθετείτε. Η προσοχή σας πρέπει να έγκειται στο να το οραματίζεστε όσο πιο ζωντανά μπορείτε. Όταν το έχετε κάνει, και έχετε τοποθετήσει το αντικείμενο, απλά περάστε στο επόμενο της λίστας.
  
Μετά την ολοκλήρωση της τοποθέτησης των αντικειμένων, ίσως θα είχε πλάκα να αυξήσετε τον βαθμό δυσκολίας για τον εαυτό σας, κάνοντας ένα διάλειμμα για καφέ. Έπειτα, όταν τελειώσετε, μπορείτε να δοκιμάσετε τον εαυτό σας χρησιμοποιώντας τον τόπο για να θυμηθείτε την λίστα.
   
Πάλι, εδώ, δεν χρειάζεται να καταβάλλετε προσπάθειες πλήρους συγκέντρωσης. Απλώς περπατήστε νοητικά μέσα στο σπίτι σας, κάνοντας την ίδια διαδρομή με πριν, και τέλος σημειώστε τα αντικείμενα που βρίσκετε εκεί. Με πιθανότερο το ενδεχόμενο να μην μπορέσετε να θυμηθείτε όλα τα αντικείμενα της λίστας, μην ανησυχήσετε καθώς είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείτε την τεχνική αυτή. Θα θυμάστε όμως πολύ περισσότερα συγκριτικά με τον απλό τρόπο, και όλα όσα θυμάστε θα είναι στην σωστή σειρά.
    
Καθώς συνηθίζετε ολοένα και περισσότερο στην χρήση του τόπου, θα βλέπετε την επίδοσή σας να βελτιώνεται, μέχρι που η τέλεια ανάκληση να γίνει κάτι το συνηθισμένο για εσάς.
  
Μπορείτε επίσης να διασκεδάσετε "απομνημονεύοντας" τη λίστα σας ανάποδα - κάτι που επιτυγχάνεται με την απλή αντιστροφή της σειράς με την οποία επισκέπτεστε τα νοητικά σας δωμάτια.
   
Πολλοί έχουν χρησιμοποιήσει και χρησιμοποιούν τον τόπο ως ισχυρό βοήθημα μνήμης. Η αρχική του όμως χρήση, ξεφεύγει κατά πολύ απο αυτό.

{(Herbie Brennan)}

{(...συνεχίζεται...)}